H πόλη των πανοραμάτων
Λισαβόνα
Κτισμένη στη λιμνοθάλασσα που σχηματίζει ο Τάγος αμέσως πριν εκβάλει στον Ατλαντικό, ξαπλωμένη στους λόφους της, η Λισαβόνα έχει πολύτιμο σύμμαχο τη γεωγραφία. Οι σειρές των σπιτιών της στις λοφοπλαγιές μοιάζουν με κερκίδες απέραντου θεάτρου. Το θέαμα είναι το νερό, ο ορίζοντας, οι λόφοι και τα σπίτια της πόλης, οι ανατολές και οι δύσεις. Πλην της μικρής λωρίδας της Baixa (Μπάsha, Κάτω Πόλη), κτισμένης σε επίπεδο έδαφος, όλες οι άλλες συνοικίες του κέντρου σκαρφαλώνουν τους λόφους. Θα σκαρφαλώσετε μοιραία και εσείς και θα λαχανιάσετε στον ανήφορο, εντυπωσιασμένοι με τα παλιά πλακόστρωτα που ποτέ δεν γλιστρούν. Θα σαστίσετε με τα μικροσκοπικά, παμπάλαια τραμ που, αψηφώντας την κλίση, ανεβοκατεβαίνουν σαν δαιμονισμένα. Ο δρόμος θα σας βγάλει σε κάποιο από τα διάσπαρτα miradouros (παρατηρητήρια) –πλατείες, εξέδρες, παρκάκια, ταράτσες–, όπου οι Λιζμποέτας πίνουν τον καφέ ή το κρασί τους ρεμβάζοντας. Και δεν θα θέλετε να φύγετε.
Στενή φέτα γης στριμωγμένη στην άκρη της Ευρώπης, ολόκληρη η Πορτογαλία έχει το βλέμμα στραμμένο στον Ατλαντικό. Στη Λισαβόνα δεν τον βλέπεις· τον υπονοεί η λιμνοθάλασσα που καταλήγει σε αυτόν. Δαμάζοντας τα κύματα, οι κάτοικοι της μικρής χώρας έκτισαν την πρώτη υπερπόντια αυτοκρατορία.
Οι θαλασσοπόροι και οι Ανακαλύψεις βρίσκονται ακόμη στο κέντρο της πορτογαλικής μνήμης και ταυτότητας. Εθνικό σύμβολο της χώρας είναι ο αστρολάβος, όργανο απαραίτητο των εξερευνητών· πλαισιώνει το εθνόσημο στη σημαία και στα δημόσια κτίρια. Οι θαλασσοπόροι τής έδωσαν και το εθνικό έδεσμα, τον βακαλάο. «Πλέοντας για μήνες χωρίς εφοδιασμό, χρειάζονταν προμήθειες σε παστά», λέει η Σέλια, δημοσιογράφος και ξεναγός με ειδίκευση στη γαστρονομία. «Ο βακαλάος, άγνωστος στα πορτογαλικά νερά, προτιμήθηκε γιατί έχει λίγο λίπος και παστώνεται εύκολα». Το εισαγόμενο αλίπαστο συνεπήρε το έθνος.
Τον 16ο αιώνα, η Λισαβόνα ήταν το μεγαλύτερο εμπορείο της Ευρώπης. Εδώ κατέληγαν τα μπαχαρικά των Ινδιών για να διοχετευθούν στις ευρωπαϊκές αγορές· από εδώ έφευγαν έμποροι για τις πορτογαλικές κτήσεις στην Ασία και στην Αφρική και έποικοι για τη Βραζιλία. Το 1755, την πόλη ξεπάτωσε ένας από τους σφοδρότερους σεισμούς της ιστορίας. Τον ακολούθησε τσουνάμι και πυρκαγιές. Περίοπτα στο κέντρο, τα ερείπια της εκκλησίας των Καρμελιτών (Convento do Carmo) μνημονεύουν τη συμφορά: γοτθικές καμάρες διαγράφονται με φόντο το γαλάζιο του ουρανού.
Δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί πως η Λισαβόνα υπήρξε αυτοκρατορική πρωτεύουσα. Τα πάντα σεμνά, σε μικρή κλίμακα, θυμίζουν την «ταπεινή ύπαρξη» (“uma existência singela”) στο τραγούδι εκείνης που όλοι εδώ αναφέρουν απλά ως «Αμάλια» (Ροντρίγκες). Πόσο συγκινητικά χαριτωμένη μπορεί να είναι η απλότητα! Το μόνο εξεζητημένο είναι τα εσωτερικά των μπαρόκ εκκλησιών, με τον επίχρυσο ξυλόγλυπτο διάκοσμο. Για πρωτεύουσα μιας χώρας θαλασσοπόρων, που την κατοικούν τόσες φυλές, η Λισαβόνα είναι εσωστρεφής. Οι γειτονιές του κέντρου, καθεμιά στην πλαγιά της, είναι χωριστοί μικρόκοσμοι, σαν χωριά. Οι κάτοικοι γνωρίζονται μεταξύ τους, συναντιούνται στην ταβέρνα, στο φαρμακείο, στο ζαχαροπλαστείο. Οι γιαγιάδες ανταλλάσσουν φωναχτά τα νέα τους από μπαλκόνι σε μπαλκόνι. Υπάρχει ακόμη η συνήθεια να αφήνεις τα κλειδιά στον μπακάλη όταν λείπεις, «για ό,τι χρειαστεί».Για το ταμπεραμέντο των Πορτογάλων, ποτισμένο στη νοσταλγία και με ροπή στη μελαγχολία, θα έχετε ακούσει. Παρότι Λατίνοι, δεν είναι μεσογειακοί. Αυτό που ενδεχομένως αγνοείτε είναι πως η Λισαβόνα έχει μια πλευρά βαθιά σουρεαλιστική. Σε πολλά μπαλκονάκια από τις γλάστρες δεν ξεπηδούν φυτά αλλά μέλη από τεμαχισμένες κούκλες – κεφάλια, χέρια, πόδια. Πολλές φορές πέτυχα, ιδίως στα στενά της Αλφάμα, γυναίκες να τηγανίζουν ψάρια στο περβάζι του παραθύρου, κουβεντιάζοντας παράλληλα με περαστικούς.
Αξίζει αυτό το ταξίδι!!!
Επισκόπηση
Οι θαλασσοπόροι και οι Ανακαλύψεις βρίσκονται ακόμη στο κέντρο της πορτογαλικής μνήμης και ταυτότητας. Εθνικό σύμβολο της χώρας είναι ο αστρολάβος, όργανο απαραίτητο των εξερευνητών· πλαισιώνει το εθνόσημο στη σημαία και στα δημόσια κτίρια. Οι θαλασσοπόροι τής έδωσαν και το εθνικό έδεσμα, τον βακαλάο.
Καλύτερες Στιγμές
- Λισαβόνα
- Σίντρα, θερινή κατοικία των βασιλέων, μια πόλη που αφθονεί σε φυσική ομορφιά και την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της Γέφυρας Κονδύλη
- Κασκάις, ένα παραδοσιακό ψαροχώρι
- Ναζαρέ, το ψαροχώρι του Ατλαντικού
- Κοίμπρα, την πρώτη Πανεπιστημιούπολη της Πορτογαλίας
- Αβέιρο, η “Βενετία της Πορτογαλίας”
- Πόρτο μια πόλη που αντιπροσωπεύει την παράδοση ,τις ανθρώπινες αξίες , τη σκληρή δουλειά και τη δύναμη της ψυχής του Πορτογαλικού έθνους.
- Μπράγκα και το ιερό του Ιησού
- Γκιμαράες το λίκνο του Παρτογαλικού έθνους
- Μοναστήρι της αγίας Μαρίας της Νίκης στην Μπατάλια
- Η κοιλάδα “Cova Da Iria”
- Εστορίλ
- Cabo Da Roca, το δυτικότερο σημείο της Ευρωπαϊκής Ηπείρου
- Πύργος του Μπελέμ εκεί από όπου ξεκίνησαν οι Θαλασσοπόροι για τα πέρατα της γης
- Πάρκο των Εθνών
